سایت جـامع آستـان وصـال شامل بـخش های شعر , روایت تـاریخی , آمـوزش مداحی , کتـاب , شعـر و مقـتل , آمـوزش قرآن شهید و شهادت , نرم افزارهای مذهبی , رسانه صوتی و تصویری , احادیث , منویـات بزرگان...

مدح حضرت امام علی بن موسی الرضا علیه‌السلام

شاعر : قاآنی
نوع شعر : مدح و مناجات با ائمه
وزن شعر : مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
قالب شعر : قصیده

ز گردون تیره ابری؛ تندگردی بر شد از دریا           جواهرخیز و گوهربیز و گوهرریز و گوهرزا
هـژبر بیـشه امکـان؛ نهنگ لجّـه ایـمـان           ولـیّ ایــزد مـنّـان عــلـی عـالــی اعــلا


امام ثامن ضامن حریمش چون حرم آمن           زمین از حزم او ساکن؛ سپهر از عزم او پویا
نهـال بـاغ علّـییـن، بهـار مرغـزار دین           نسیم روضـه یاسـین، شمیـم دوحـه طـه
سحاب عدل را ژاله، ریاض شرع را لاله           خرد بر چهر او واله، روان از مهر او شیدا
رخش مهری فروزنده،
لبش یاقوتی ارزنده           از آن جان خرد زنده و زین نطق سخن گویا
ز جودش قطره‌ای قلزم، ز رویش پرتوی انجم           جنـابش قبـله مردم، رواقـش کعبـه دلهـا
بهشت از خلق او بوئی، محیط از جود او جوئی           به جَنب حشمتش گوئی، گرایان گنبد مینا
ستاره گوی میدانش، هلال عید چوگانش           ز نعـل سمّ یکرانش غـباری توده غبـرا
قمر رنگی ز رخسارش، شکر طعمی ز گفتارش           بشر را مهر دیدارش، نهان چون روح در اعضا
زمین آثاری از حزمش،
فلک معشاری از عزمش           اجل در پهنه رزمش ندارد دم زدن یارا
خرد طفل
دبستانش، قمر شمع شبستانش           به مهر چهر رخشانش، ملک حیران‌تر از حربا
نظـام عـالـم اکبـر، قِـوام شــرع پیـغمبر           فروغ د یده حـیدر، سـرور سینـه زهـرا
اَبَد از هستیش آنی، فلک درمجلسش خوانی           به خوان همتش نانی فروزان بیضه بیضا
وجودش با قضا توأم، ز جودش ما سوی خرّم           حدوثش با قِدم همدم، حیاتش با ابد همتا
قضا تیری‌ست در شستش، فنا تیغی‌ست دردستش           چو ماهی بسته شستش، همه دنیا و ما فیها
زمین گویی‌ست در مشتش، فلک مُهری در انگشتش           دو تا چون آسمان پشتش، به پیش ایزد یکتا
به سائل بحر و کان بخشد، خطا گفتم جهان بخشد           گرفتم کو نهان بخشد، ز بسیاری شود پیدا
ملک مست جمال او، فلک محو کمال او           ز دریـای نوال او، حبـا بی‌لـجّه خـضرا
زمان را عدل او زیور، جهان را ذات او مفخر           زمان را او زمان پرور، جهان را او جهان پیرا
ز قدرش عرش مقداری، ز صنعش خاک آثاری           به باغ شوکتش خاری ریاض جنّت الماوی
رضای او رضای حق، قضای او قضای حق           دلش از ما سوای حق گزیده عزلت عنقا
کواکب خشت ایوانش، فلک اُجری‌خور خوانش           به زیر خط فرمانش چه بُلقا و چه جابُلسا
رخش پیرایه هستی، دلش سرمایه هستی           وجودش دایه هستی، چه در مقطع چه در مبدأ
ملک را
روی دل سویش، فلک را قبله ابرویش           به گِرد کعبه کویش طواف مسجد الاقصی
جهان را او بود آمر، چه در ظاهر چه در باطن           به امر او شود صادر ز دیوان قضا طغرا
کند از یک شکرخنده، هزاران مُرده را زنده           چنان کز چهر رخشنده، جهان پیر را برنا
رِدای قدس پوشیده، به هضم نفس کوشیده           
به بزم انس نوشیده، می وحدت ز جام لا
مِی از مینای لا خورده، سبق از ماسوا برده           وز آن پس سر بر آورده، ز جَیب جامه الآ
زُدوده زنگ امکانی، شده در نور حق فانی           چو مه در مهر نورانی؛ چو آب دجله در دریا
که در دشت لا خرگه، که لا معبود الا الله           ز کاخ نفی جسته ره به خلوتگاه استثنـا
شده از بس به یاد حق؛ به بحر نفی مستغرق           چنان با حق شده ملحق؛ که استثنا به مستثنی
هی یزدان ثناخوانت، دو گیتی خوان احسانت           خمی فتراک فرمانت؛ جهان را عروة الوثقی
ستاره میخ درگاهت، زحل هندوی درگاهت
           ز بیم خشم جانکاهت، فلک را رنج استرخا
به سر از لطف حق تاجت، طریق شرع منهاجت           بساط قرب معراجت فَسُبْحانَ الَّذیْ أَسْرَی
مهـین نـوبـاوه آدم، بهـین پـیـرایه عـالـم
           چو خیرالمرسلین مَحرم به خلوتگاه اُو ادنی
توئی غالب توئی قاهر، توئی باطن توئی ظاهر           توئی ناهی توئی آمر، توئی داور توئی دارا
توئی بر نفع و ضر قادر، توئی بر خیر و شر قادر           توئی بر دیو و دَد آمر، توئی بر نیک و بد دانا
تو جسم شرع را جانی، تو دُرّ عقل را کانی           تو گنج کان یزدانی، تو دانی سرّ ما اوحی
تو دانائی حقایق را، تو بینائی دقائق را           تو رویا نی شقایق را؛ ز ناف صخره صمّا
ترا از ماه تا ماهی، ز حق پروانه شاهی           گر افزائی و گر کاهی، نباشد از کست پروا
سخن تخم است و او دهقان، ثنا مزرع، امل باران           فشاند دانه در میزان؛ که چیند خوشه در جوزا
دراوصاف تو «قاآنی» دهد دادِ سخندانی           کند امروز دهقانی که تا حاصل بَرَد فردا

نقد و بررسی

بیت زیرا به دلیل ایراد محتوایی حذف شد، فراموش نکنیم که حضرت علی علیه‌السلام فرمودند: لَا تَتَجَاوَزُوا بِنَا الْعُبُودِيَّةَ ثُمَّ قُولُوا فِينَا مَا شِئْتُمْ وَ لَنْ تَبْلُغُوا وَ إِيَّاكُمْ وَ الْغُلُوَّ كَغُلُوِّ النَّصَارَى فَإِنِّي بَرِي‏ءٌ مِنَ الْغَالِينَ. ما را از مرز عبودیت خارج نکنید و به سرحدّ ربوبیت نرسانید، آن گاه هرچه می ‏خواهید در فضیلت ما بگویید، لیکن بدانید که حق ثناگویی ما را ادا نخواهید کرد. از غلوّ کردن درباره ما بپرهیزید و همانند نصاری که درباره عیسی علیه‌السلام غلو کردند نباشید، که من از غلوّ کنندگان بیزارم الاحتجاج ج ۲ ص ۴۳۸، بحارالانوار ج ۲۵ ص ۲۷۴، اثبات الهداه ج ۵ ص ۳۹۱



تو در معموره امکان، خداوندی پس از یزدان           چو در رگ خون چو در تن جان؛ روان حکم تو در اشیا